Na ruim veertig jaar knokken voor de belangen van werknemers, eerst bij het spoor later in de haven, gaat FNV Havens-bestuurder Ruud Wennekes (1955) met pensioen. Hij blikt terug op hoogte- en dieptepunten uit zijn vakbondscarrière. “Ik vind het erg dat mijn bond naar de klote gaat.”

Bij NS Infra, waar Ruud Wennekes eind jaren zeventig zijn loopbaan begon, werd hij al snel kaderlid. Het aankaarten van misstanden en het behartigen van belangen van collega’s vond hij belangrijk. “En”, zegt hij, “van jongs af aan vond ik het al leuk om mensen op sleeptouw te nemen. Ik was de vanzelfsprekende aanvoerder van het junior voetbalteam. Ik neem graag het voortouw.” Collega’s van het Haventeam karakteriseren Ruud als loyaal, hardwerkend, eigenwijs, ongeduldig, creatief, doelgericht, recht door zee, vernieuwend, humorvol en als iemand met een groot vakbondshart die enorm veel voor elkaar krijgt. Met dat laatste zal hij nooit te koop lopen.

Veiligheid

Tijdens zijn werk en activiteiten als kaderlid voor de toenmalige Vervoersbond FNV bij NS Infra ging hem de veiligheid van baanwerkers en achterstallig onderhoud van de railinfra aan het hart. Hij vond het onacceptabel dat mensen onder onveilige omstandigheden hun werk moesten doen. Hij kreeg mede na de presentatie van een roodboek voor elkaar dat maatregelen werden genomen. De vanzelfsprekendheid dat werknemers veilig moeten kunnen werken, maakte ook dat Ruud in zijn latere loopbaan in de haven jarenlang heeft gestreden voor een Veiligheidscertificaat Havens (VCH) en als voorzitter van de Stichting Veilige Haven veel heeft bereikt (zie ook het artikel over Vijf jaar VCH).

“Maar Strukton, de opvolger van NS Infra, nam me niet in dank af dat ik me zo uitsprak over veiligheid. Nadat ik in de pers had gezegd dat ik het op bepaalde trajecten veel te gevaarlijk vond in de trein te stappen, werd ik op non-actief gesteld. Daarna kreeg ik allemaal rotklussen en probeerden ze me eruit te werken.”

In het diepe

Wennekes vertelt over zijn onverstoorbaarheid en dikke huid die hij door jarenlang vakbondswerk heeft ontwikkeld. “Mij krijgen ze niet zomaar weg.” Maar toen hij in 2002 werd gevraagd om havenbestuurder te worden, hoefde hij niet lang na te denken. “Ik werd in het diepe gegooid en ben er met plezier ingesprongen.” Zeventien jaar heeft hij met “veel plezier” de belangen van havenwerkers in de droge bulk, de tankopslag en de toenmalige havenpool SHB behartigd. “De haven was en is een sterke sector, we besteden heel veel tijd aan kaderopbouw. In de haven zijn de leden écht de bond. Samen bepalen we welke route we volgen in het vakbondswerk. Onze vierjaarlijkse congressen zijn echt uniek in vakbondsland. Daar kunnen we trots op zijn.”

Port Package

Solidariteit, bereid te knokken voor rechten, vasthoudendheid en eensgezindheid - dat zijn volgens Ruud kenmerken van de vakbond in de haven. Hij herinnert zich de grote stakingen in 2003 tegen Port Package. Met hand en tand verzetten havenwerkers in Nederland en later daar buiten zich tegen de Europese richtlijn die het mogelijk maakte dat zeevarenden havenwerk konden doen: zelfafhandeling. “We hebben gestreden en niet meer losgelaten. De richtlijn ging van tafel.”

Coolsingel 2004

Ook de grote demonstratie op de Coolsingel in 2004 tegen de afschaffing van Vut en prepensioen was een hoogtepunt. “We hebben dat zorgvuldig opgebouwd en vier maanden lopen flyeren. In mei organiseerden we een eerste manifestatie in de haven met zo’n driehonderd man. De A15 hebben we geblokkeerd en vervolgens zijn we verder gaan bouwen richting Prinsjesdag op 20 september. Daardoor kregen we toen 60.000 mensen op de been. Havenwerkers gingen als eersten 24 uur plat, daarna volgde vele andere sectoren, zoals het openbaar vervoer, de industrie, ziekenhuizen, brandweer. Door ‘de Coolsingel’ kon drie weken later de FNV-brede manifestatie op het Museumplein met 350.000 mensen zo’n succes worden.”

Verdwenen pensioengelden

De strijd om de verdwenen miljoenen pensioengeld van Aegon terug te krijgen noemt Wennekes als ander hoogtepunt van het Haventeam. “We hebben ongelooflijk veel actie gevoerd, zowel hier, in Brussel, de Verenigde Staten en Australië. En dankzij de onvermoeibare vasthoudendheid en lange adem van Niek is het gelukt die pensioengelden naar de rechtmatige eigenaren terug te brengen: de havenwerkers.”

Dieptepunten waren er ook, zoals het faillissement van de havenpool SHB in 2008. Ruud: “Dat was een hele heftige tijd. Er moesten 400 man uit. Vreselijk. We hebben flink onderhandeld en uiteindelijk kon er via RPS een doorstart worden gemaakt en konden we zo’n 170 havenwerkers, vooral ouderen, binnenboord houden.”

Rietlanden

Gedurende zijn loopbaan in de haven heeft hij samen met kaderleden talloze cao’s afgesloten. Dat ging niet altijd zonder slag of stoot. De wekenlange staking in 2012 bij kolenoverslagbedrijf De Rietlanden in de Amsterdamse haven, staat Ruud nog helder op het netvlies. “Ze weigerden een cao met ons af te sluiten. Überhaupt met FNV Havens te praten. Deden dat liever met de ondernemingsraad. Uiteindelijk hebben we met 120 werknemers vijf weken gestaakt.”

Ruud: “Maar ook bij andere bedrijven waar geen cao’s waren is het gelukt om samen met de leden een goede cao af te sluiten bijvoorbeeld bij Oiltanking Amsterdam. Daar was 40 jaar lang geen cao en nu al weer bijna drie jaar.”

Twee stappen vooruit

Creatief denken en altijd op zoek naar oplossingen en mogelijkheden. Altijd twee stappen vooruit zijn. Proactief onderhandelen. Dat is Ruud Wennekes ten voeten uit. In 2012 dreigde het faillissement van tankopslagbedrijf Odfjell, dat in 2011 was stilgelegd omdat het veiligheidsregels voor de opslag van gevaarlijke stoffen overtrad. Ruud: “Aanvankelijk hadden we over een goed sociaal plan voor honderd man onderhandeld. Maar we werden al gauw door de actualiteit ingehaald. Een doorstart met 250 man mislukte, waardoor er weer honderd man uit zouden moeten. Ik ben toen gaan lobbyen om een collectief mobiliteitsfonds (SSWF) op te zetten om mensen naar ander werk te begeleiden. Met behulp van transitiegelden en afspraken met de Belastingdienst is dat een succes geworden. Binnen een jaar waren 93 van de 100 mensen elders aan het werk. Daar ben ik echt trots op. Ik heb nog geprobeerd om dit mobiliteitscentrum FNV-breed in te gaan zetten. Maar het bondsbestuur had daar geen trek in. Dan niet, dacht ik.”