Veiligheidscertificaat Haven bestaat vijf jaar
Dit jaar viert de Stichting Veilige Haven (SVH) het eerste lustrum van het Veiligheidscertificaat Havens (VCH). Sinds de e-learningcursus vijf jaar geleden werd geïntroduceerd, hebben ruim 35 bedrijven hun havenwerkers op cursus gestuurd. De cursisten van het eerste uur gaan al weer op herhaling.
Elke havenwerker weet het: er gebeuren nogal wat ongelukken en bijna-ongelukken in de haven. Vorig jaar nog kwam een zeventienjarige stagiair bij Steinweg om het leven. Ook bij Uniport was sprake van een dodelijk ongeval.
Nadat uit een veiligheidsenquête in 2004 en in 2006 was gebleken dat havenwerkers de veiligheid van hun werk een dikke onvoldoende gaven, nam FNV Havens het initiatief tot de oprichting van de Stichting Veilige Haven. Doel: de veiligheid in de haven verbeteren. Middel: een veiligheidscertificaat ontwikkelen dat toegespitst is op havenwerk.
“We zijn aan de slag gegaan om een e-learningmodule te ontwikkelen die gericht was op het vak, het gedrag en de houding van havenwerkers in de verschillende havensectoren”, zegt Ruud Wennekes, vanuit FNV Havens voorzitter van de SVH, waarin ook werkgevers vertegenwoordigd zijn. In 2014 lag de basismodule er aangevuld met een specifieke module voor de sectoren roro, droge en natte bulk, container, stukgoed en het railvervoer. Wennekes: “De sjorsector doet nog niet mee, maar daarmee zijn we in vergevorderd overleg. Ook de sleepdiensten hebben belangstelling.”
Bewustwording
Het waardevolle van de e-learningmodule is volgens Wennekes dat deze behalve kennis over basisvaardigheden ook toetst op gedrag. “Verbeteren van veiligheid heeft veel te maken met bewustwording. Dat je je als havenwerker bewust bent van potentieel gevaarlijke situaties en ook je collega’s daarop kunt wijzen. Het voordeel van een e-learningmodule is dat deze kan inspelen op bepaalde gevaarlijke situaties zoals die in de praktijk vaak voorkomen.”
Peter van der Weijde (51), werkzaam als allround operator bij bulkoverslagbedrijf IGMA, was een van de eersten die het VCH vijf jaar geleden haalde. Hij gaat binnenkort op herhaling “Het is een mooi product”, zegt hij. “Het certificaat vind ik heel zinnig. Met alle achtergrondinformatie en wet- en regelgeving doe je veel kennis op en de sectorspecifieke situaties die via beelden en filmpjes worden getoond maken dat je je echt bewust wordt van handelingen die je anders automatisch doet. We werken met zwaar materieel. Er kan van alles gebeuren. IGMA is actief als het om veiligheid gaat; bijna iedereen heeft het certificaat intussen gehaald.”
Ongevallenregistratie
Werkgevers betalen via de cao mee aan het VCH-certificaat. “Veiligheid is de verantwoordelijkheid van de bedrijven”, onderstreept Ruud Wennekes. “Als zich een ernstig ongeval voordoet, ben je als werkgever strafbaar als het veiligheidsbeleid onvoldoende blijkt.” Het liefst zou FNV Havens een havenbrede ongevallenregistratie opzetten. Wennekes: “Niet om bedrijven aan de schandpaal te nagelen. Zij kunnen anoniem blijven. Maar als we meer zicht hebben op de verschillende ongevallen en bijna-ongevallen, kunnen we daar de e-learningmodule op aanpassen. Zodat we kunnen leren van situaties. Elk ongeluk is er namelijk een te veel.” Omdat een database met ongevallenregistratie niet haalbaar blijkt, werkt SVH nu aan een app, waarmee havenwerkers op een eenvoudige manier ongevallen en bijna-ongevallen kunnen melden.
Workers’ Memorial Day
Op 28 april vindt de jaarlijkse Workers’ Memorial Day plaats. Op deze dag worden werknemers die zijn omgekomen als gevolg van hun werk, herdacht. In 2018 waren 4318 werknemers slachtoffer van een ongeval op het werk – een kwart meer dan in 2014. Ook het aantal dodelijke ongevallen steeg snel: van 54 naar 71. Van de 71 dodelijke slachtoffers in 2018, vielen de meeste in de bouw (20). Ook in de sectoren vervoer en opslag (waaronder de havens) en handel en industrie vielen relatief veel slachtoffers. Aanrijdingen, vallen van hoogte, ‘gegrepen’ worden door een machine en geraakt worden door vallende objecten zijn de meest voorkomende ongelukken.
Hoeveel arbeidsongevallen jaarlijks in de haven gebeuren, is niet bekend. De Inspectie SZW registreert ongevallen in de haven onder de sector ‘vervoer en opslag’. Specifieke aantallen zijn daardoor niet te herleiden naar de Nederlandse zeehavens. In het vervoer en opslag vonden volgens het laatste jaarverslag van de Inspectie SZW in 2017 237 ongevallen plaats (ruim 10 procent van het totaal). De inspectie zegt zelf dat 30 tot 50 procent van het aantal ongevallen dat op de Nederlandse arbeidsmarkt gebeurt, niet wordt gemeld.
Begin dit jaar riep de inspectie bedrijven nog op meer te investeren in hun veiligheidscultuur, vanwege het stijgende aantal (dodelijke) ongevallen.